| 021 Chiunche nasce a morte arriva nel fuggir del tempo; e ’l sole niuna cosa lascia viva. Manca il dolce e quel che dole e gl’ingegni e le parole; e le nostre antiche prole al sole ombre, al vento un fummo. Come voi uomini fummo, lieti e tristi, come siete; e or siàn, come vedete, terra al sol, di vita priva.
Ogni cosa a morte arriva. Già fur gli occhi nostri interi con la luce in ogni speco; or son voti, orrendi e neri, e ciò porta il tempo seco. 022 Che fie di me? che vo’ tu far di nuovo d’un arso legno e d’un afflitto core? Dimmelo un poco, Amore, acciò che io sappi in che stato io mi truovo.
Gli anni del corso mio al segno sono, come saetta c’al berzaglio è giunta, onde si de’ quetar l’ardente foco. E’ mie passati danni a te perdono, cagion che ’l cor l’arme tu’ spezza e spunta, c’amor per pruova in me non ha più loco; e s’e’ tuo colpi fussin nuovo gioco agli occhi mei, al cor timido e molle, vorria quel che già volle? Ond’or ti vince e sprezza, e tu tel sai, sol per aver men forza oggi che mai.
Tu speri forse per nuova beltate tornarmi ’ndietro al periglioso impaccio, ove ’l più saggio assai men si difende: più corto è ’l mal nella più lunga etate ond’io sarò come nel foco el ghiaccio, che si distrugge e parte e non s’accende. La morte in questa età sol ne difende dal fiero braccio e da’ pungenti strali, cagion di tanti mali, che non perdona a condizion nessuna, né a loco, né tempo, né fortuna.
L’anima mia, che con la morte parla, e seco di se stessa si consiglia, e di nuovi sospetti ognor s’attrista, el corpo di dì in dì spera lasciarla: onde l’immaginato cammin piglia, di speranza e timor confusa e mista. Ahi, Amor, come se’ pronto in vista, temerario, audace, armato e forte! che e’ pensier della morte nel tempo suo di me discacci fori, per trar d’un arbor secco fronde e fiori.
Che poss’io più? che debb’io? Nel tuo regno non ha’ tu tutto el tempo mio passato, che de’ mia anni un’ora non m’è tocca? Qual inganno, qual forza o qual ingegno tornar mi puote a te, signore ingrato, c’al cuor la morte e pietà porti in bocca? Ben sare’ ingrata e sciocca l’alma risuscitata, e senza stima, tornare a quel che gli diè morte prima.
Ogni nato la terra in breve aspetta; d’ora in or manca ogni mortal bellezza: chi ama, il vedo, e’ non si può po’ sciorre. Col gran peccato la crudel vendetta insieme vanno; e quel che men s’apprezza, colui è sol c’a più suo mal più corre. A che mi vuo’ tu porre, che ’l dì ultimo buon, che mi bisogna, sie quel del danno e quel della vergogna? 023 I’ fu’, già son molt’anni, mille volte ferito e morto, non che vinto e stanco da te, mie colpa; e or col capo bianco riprenderò le tuo promesse stolte?
Quante volte ha’ legate e quante sciolte le triste membra, e sì spronato il fianco, c’appena posso ritornar meco, anco bagnando il petto con lacrime molte!
Di te mi dolgo, Amor, con teco parlo, sciolto da’ tuo lusinghi: a che bisogna prender l’arco crudel, tirare a voto?
Al legno incenerato sega o tarlo, o dietro a un correndo, è gran vergogna c’ha perso e ferma ogni destrezza e moto. 024 I’ fe’ degli occhi porta al mie veneno, quand’ el passo dier libero a’ fier dardi; nido e ricetto fe’ de’ dolci sguardi della memoria che ma’ verrà meno.
Ancudine fe’ ’l cor, mantaco ’l seno da fabricar sospir, con che tu m’ardi. 025 Quand’il servo il signor d’aspra catena senz’altra speme in carcer tien legato, volge in tal uso el suo misero stato, che libertà domanderebbe appena.
E el tigre e ’l serpe ancor l’uso raffrena, e ’l fier leon ne’ folti boschi nato; e ’l nuovo artista, all’opre affaticato, coll’uso del sudor doppia suo lena.
Ma ’l foco a tal figura non s’unisce; ché se l’umor d’un verde legno estinge, il freddo vecchio scalda e po’ ’l nutrisce,
e tanto il torna in verde etate e spinge, rinnuova e ’nfiamma, allegra e ’ngiovanisce, c’amor col fiato l’alma e ’l cor gli cinge.
E se motteggia o finge, chi dice in vecchia etate esser vergogna amar cosa divina, è gran menzogna.
L’anima che non sogna, non pecca âmar le cose di natura, usando peso, termine e misura. 026 Quand’avvien c’alcun legno non difenda il propio umor fuor del terreste loco, non può far c’al gran caldo assai o poco non si secchi o non s’arda o non s’accenda.
Così ’l cor, tolto da chi mai mel renda, vissuto in pianto e nutrito di foco, or ch’è fuor del suo propio albergo e loco, qual mal fie che per morte non l’offenda? 027 Fuggite, amanti, Amor, fuggite ’l foco; l’incendio è aspro e la piaga è mortale, c’oltr’a l’impeto primo più non vale né forza né ragion né mutar loco.
Fuggite, or che l’esemplo non è poco d’un fiero braccio e d’un acuto strale; leggete in me, qual sarà ’l vostro male, qual sarà l’impio e dispietato gioco.
Fuggite, e non tardate, al primo sguardo: ch’i’ pensa’ d’ogni tempo avere accordo; or sento, e voi vedete, com’io ardo. 028 Perché pur d’ora in ora mi lusinga la memoria degli occhi e la speranza, per cui non sol son vivo, ma beato; la forza e la ragion par che ne stringa, Amor, natura e la mie ’ntica usanza, mirarvi tutto il tempo che m’è dato. E s’i’ cangiassi stato, vivendo in questo, in quell’altro morrei; né pietà troverei ove non fussin quegli. O Dio, e’ son pur begli! Chi non ne vive non è nato ancora; e se verrà dipoi, a dirlo qui tra noi, forz’è che, nato, di subito mora; ché chi non s’innamora de’ begli occhi, non vive. 029 Ogn’ira, ogni miseria e ogni forza, chi d’amor s’arma vince ogni fortuna. 030 Dagli occhi del mie ben si parte e vola un raggio ardente e di sì chiara luce che da’ mie, chiusi ancor, trapassa ’l core. Onde va zoppo Amore, tant’è dispar la soma che conduce, dando a me luce, e tenebre m’invola. | | O que nace á morte chega no fuxir do tempo, e o sol nunca deixa cousa viva. Falla o doce e o que doe, e o enxeño, e a palabra; é a nosa antiga estirpe ao sol sombra, ao vento fume. Coma vós, nós homes fomos, ledos, tristes, como sodes; e hoxe somos, como vedes, terra ao sol, falta de vida.
Toda cousa á morte chega. Foron estes ollos plenos e con luz en cada cova; vacuos hoxe, horrendos, negros: isto é o que tempo trae. Que fas de min? Que máis queres facer dun pau queimado e un corazón aflito? Mais, dime algo, Amor, para eu sabe-lo estado en que me atopo.
Os anos do meu camiño á fin chegan, coma a seta que co branco se axunta, para acougar alí o ardente lume. Eu perdóote os meus pasados males, polos que o corazón creba as túas armas, pois pola experiencia ao amor xa non cedo; e se os teus golpes fosen novo xogo aos ollos, o corazón, lene e tímido, querería o que quixo? Pois se hoxe te vence e despreza, e sábelo, é só por ter menos forza ca nunca.
Ti esperas quizais coa beldade nova me voltar ao perigoso enguedello onde o máis sabio menos se defende: é máis curto o mal na máis longa idade, e aquí hei ser coma no lume o xeo que se destrúe e escacha e non se acende. Só a morte nos resgarda nesta idade do brazo cruel e das punxentes frechas, causa de tantos males, que ningunha xerarquía perdoa, nin situación, nin tempo, nin fortuna.
A esta alma miña, que fala coa morte e con ela de si mesma discute, con novas sospeitas sempre atristada, deixala o corpo espera cada día, cando emprenda a súa imaxinada viaxe, de esperanza e temor confusa e inqueda. Ai, Amor, como es rápido nos feitos e destemido, afouto, armado e forte, que hoxe da morte a idea queres de min botar fóra, e tirar dunha árbore tan seca fronde e flores.
Que máis podo facer? Todo o meu tempo pasado vai no teu reino, e unha hora dos anos meus non me toca sequera? Que engano, que forza ou que enxeño pode tornarme a ti, amo ingrato, que nos beizos tes piedade e morte no corazón? Sería ingrata e tola e sen xuízo a alma resucitada que voltase a quen lle deu antes morte.
Todo nacido espera a terra en breve e esváese toda mortal beleza: o que ama veo, e non pode deslearse. Ao gran pecado vai a cruel vinganza acompañando; e o que menos se aprecia é aquel que cara ao seu mal máis corre. Onde queres levarme, que o último bo día, que me cómpre, sexa o do dano e mailo da vergoña? Eu fun, hai xa moitos anos, mil veces ferido e morto, e vencido por ti, e é culpa miña; agora, coa cabeza branca, vou cre-las túas fatas promesas?
Ataches e ceibaches tantas veces os meus membros, e tanguíche-lo flanco, que apenas podo volver en min, sempre con moitas bágoas bañando o peito!
De ti dóiome, Amor; contigo falo libre dos teus afagos: por que queres colle-lo cruel arco e tirar en balde?
Como serra ou térmite en pau queimado, é gran vergoña correr tras de alguén que xa perdeu destreza e movemento. Dos meus ollos fixen porta ao veleno cando deixei paso libre aos crueis dardos; niño e abrigo dei ás doces miradas da memoria que nunca virá a menos.
Fago o corazón engra, o peito un fol de crear suspiros, cos que ti me queimas. O servo que o amo en áspera cadea ten prisioneiro, sen outra esperanza, afaise tanto ao seu mísero estado que nin pedi-la liberdade atinxe.
E afanse o tigre e a serpe, e acalman, e o fero león nado nas mestas fragas; e o artista novo, na obra esgotado, cando se afai ao suor dobra a súa forza.
Mais o lume tal norma non respecta, pois, se seca a seiva dun tronco verde, ao frío e vello quenta e tamén nutre,
e así o torna á verde idade e o empurra, rexuvenece e inflama, alegra e anova, e amor a alma e o corazón lle alenta.
E chancéase ou finxe quen di que na vellez é vergoñento amar cousa divina: é gran mentira.
A alma que non soña non peca amando as cousas da natura se usa peso, prazo e mais medida. Cando advén que algún tronco non conserva a seiva se da terra é arrincado non se evita que ao calor, moito ou pouco, non seque ou non arda ou non se acenda.
E ao corazón, sen a que nunca o rende, vivindo en pranto e nutrido de lume, fóra do seu lugar e albergue propio, que eu farei que de morte non o fira? Fuxide, amantes, de Amor e o seu lume; o incendio é rexo e mortal a ferida, pois tralo primeiro golpe non vale nin forza nin razón nin se esconder.
Fuxide, pois non é pequeno o exemplo dun potente brazo e unha aguda frecha: lede en min cal vai se-lo voso mal, cal o impío e desapiadado xogo.
Fuxide, sen tardar, cando o vexades, que eu pensei con el ter sempre unha avinza, e agora sento, vedes, como eu ardo. Porque, a fe, decontino me engaiola o recordo dos ollos e a esperanza, estou non só vivo, senón beicido; a forza e a razón, e Amor e natura, e o vello hábito, a miralos impélenme durante o tempo todo que me é dado. E se o estado meu cambia, vivindo neste, morrerei nesoutro; nin acharei piedade onde non foren eles. Ai Deus, e son tan belos! Quen non os vexa, aínda non naceu; e quen despois viñer, e dígoo aquí entre nós, cómpre que, ao nacer, de súpeto morra; pois quen nunca namore de ollos belos, non vive. Toda ira, toda coita e toda forza que arma o amor, vence toda fortuna. Dende os ollos do meu ben voa un raio ardente, e de luz tan clara, ata os meus que, inda pechos, o corazón traspasa. E así vai coxo Amor, pois, tan desigual é a carga que leva, dándome luz, xa nas tebras me oculta. |
0 comentarios:
Deixar un comentario na entrada